ไม้แกะสลักของล้านนา
คนล้านนาสมัยก่อนมีฝีมือในการแกะสลักไม้ได้สวยสดงดงามมาก ดังจะเห็นได้จากมีการแกะสลักไม้ประดับอาคารในพุทธสถานอย่างวิจิตรอลังการและประดิษฐ์พุทธศิลป์แปลกตาชนิดต่าง ๆ ไว้ใช้ในกิจกรรมทางพุทธศาสนา
ปัจจุบันการแกะสลักไม้ยังคงเป็นกิจกรรมที่มีชื่อเสียงของเมืองเชียงใหม่และจังหวัดใกล้เคียง แม้ว่างานแกะสลักของเชียงใหม่รุ่นใหม่นี้จะแตกต่างไปจากงานของล้านนาดั่งเดิมก็ตาม
ช่วงระยะเวลา 20 - 30 ปีที่ผ่านมา ชีวิตและวัฒนธรรมของคนล้านนามีพัฒนาการที่แตกต่างไปจากวิถีชีวิตแบบดั่งเดิมมาก ชีวิตสมัยใหม่และอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่เติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว นำมาซึ่งการผลิตเครื่องใช้และเครื่องตกแต่งบ้านสมัยใหม่กับการทำของที่ระลึกซึ่งทำกันอย่างเป็นล่ำเป็นสันนั้น การแกะสลักไม้ก็เปลี่ยนแปลงไป จากที่เคยมีการทำอยู่ในวัดวาอารามมาสู่การผลิตในระบบอุตสาหกรรม ผลิตภัณฑ์ไม้แกะสลักก็ย่อมเปลี่ยนแปลงไปด้วย ช่างแกะสลักไม้ประดับวิหารวัดก็หาได้ยากขึ้น อย่างไรก็ตามในท่ามกลางกระแสความเปลี่ยนแปลงของสังคม ช่างแกะสลักแบบดั่งเดิมของล้านนาก็ยังคงพอมีสืบเชื้อสายอยู่บ้าง อาจกล่าวได้ว่าการที่งานแกะสลักไม้ของเชียงใหม่เป็นที่รู้จักมักคุ้นกว่าที่อื่น ๆ ก็เพราะว่าในเชียงใหม่ยังมีช่างแกะสลักดั่งเดิมอยู่มากและส่วนหนึ่งก็เพราะเชียงใหม่ยังคงอยู่ใกล้แหล่งทรัพยากรก็คือ ไม้สัก
ไม้แกะสลักจากเชียงใหม่เป็นงานหัตถอุตสาหกรรมหนึ่งที่ขึ้นชื่อของภาคเหนือและเป็นที่นิยมไม่น้อยหน้า ผ้าทอมือ เครื่องเงินและเครื่องเขิน สินค้าไม้แกะสลักที่นี่มีฐานะเป็นสินค้าส่งออกของท้องถิ่นไปยังภาคอื่น ๆ ของประเทศหรือแม้แต่ต่างประเทศ เมื่อเกือบ 30 ปีที่แล้วจะมีไม้แกะสลักเป็นของที่ระลึกจากเชียงใหม่บ้างก็เป็นเพียงช้างไม้ขนาดต่าง ๆ ช้างไม้เหล่านั้นแกะสลักโดยกลุ่มชาวบ้านที่มีฝีมือในเขตกำแพงเมืองเชียงใหม่นั่นเอง เริ่มจากที่บ้านนันตา บ้านพวกช้าง ต่อมามีการกระจายการผลิตไปยังเขตอำเภอสันป่าตองคือที่บ้านกิ่วแลน้อย บ้านเนิ้ง บ้านแม จนชาวบ้านเหล่านั้นมีชื่อว่าแกะสลักได้สวยงามที่สุด
เมื่อการท่องเที่ยวเริ่มขยายตัว โบราณศิลปวัตถุที่ลักลอบนำเข้าจากพม่าเป็นที่นิยมอย่างมาก จนรัฐบาลพม่าเริ่มเข้มงวดมากขึ้น ร้านค้าในเชียงใหม่จึงได้จ้างช่างชาวไทยใหญ่จากพม่าเข้ามาทำของเลียนแบบ แล้วช่างชาวเชียงใหม่ก็ได้เรียนรู้วิธีการแกะสลักจากช่างชาวพม่า
งานแกะสลักไม้ยังคงเป็นงานฝีมือของล้านนาต่อไปอีกนาน พัฒนาการที่ต่อเนื่องในช่วงที่ผ่านมาทำให้เกิดช่างฝีมือดี ๆ เพิ่มขึ้นไม่น้อย เศรษฐกิจที่ดีขึ้น ความรู้ที่สูงขึ้น ทำให้เกิดความเข้าใจและซาบซึ้งกับงานฝีมือมากขึ้น สิ่งเหล่านี้จะมีส่วนทำให้สล่าพื้นเมืองฝีมือดีมีโอกาสยังชีพอยู่ได้กับงานฝีมือของพวกเขา.